De bestuurder en autorijden

De drie hoofdonderdelen bij het besturen van een auto

Autorijden bestaat eigenlijk uit drie onderdelen:

1. Voertuigbeheersing
2. Kijktechniek
3. Verkeersmentaliteit

1. Voertuigbeheersing

Van nature, bij een normale spiercoördinatie, werken de verschillende spiergroepen samen om bewegingen tot stand te brengen. Bijvoorbeeld je houding en manier van lopen. Misschien ben je ervan bewust dat, wanneer je harder gaat lopen je armen direct in dat tempo meebewegen. Je denkt helemaal niet na hoe je je ene been voor het andere zet en of je arm je wel of niet meebeweegt. Samen met het evenwichtsorgaan in het oor en de kleine hersenen wordt dat het motorisch systeem genoemd.

Zodra je in een auto stapt verander je er iets in je motorisch systeem. Je auto reageert op alle handelingen die je met je benen en handen uitvoert in jouw auto.  Daarnaast ervaart je lichaam en geest een “onnatuurlijke” sensatie, omdat de auto voortbeweegt op hoge snelheid, terwijl je lichaam stil in de bestuurdersstoel zit. Wanneer je start met autorijlessen leer je omgaan met Hand-Stuur coördinatie, Linkerbeen-Koppeling coördinatie en Rechterbeen-Rem en Gas coördinatie. Je kweekt als het ware een tweede natuur: ” Eén worden met de auto”. Je zult eerst volledig bewust ( je moet over elke handeling nadenken) alle handelingen uitvoeren en met oefenen wordt het gaande weg een automatisme.   Je denkt er niet meer over na. “Je bent één geworden met de auto”.

2. Kijktechniek

Kijktechniek is een omstreden woord. Wat is de techniek van het kijken tijdens het autorijden? Waar moet je naar kijken en wat moet je dan zien? Wanneer is de beste timing om te kijken? Hoe moet je nu kijken, wanneer je belemmerd wordt door het dak of de raamstijlen van de auto? Hoelang kun je kijken en zeker wanneer je op hoge snelheid rijdt? Opdoemende vragen wanneer je start met het aanleren van de kijktechniek. Een van de vele betekenissen van kijken, die het meest dichtbij komt is “gericht en met aandacht waarnemen met je ogen”.

Tijdens je rijopleiding leer omgaan met de mogelijkheden en beperkingen van het rijden in de auto en leer je onderscheiden wat je moet zien in welke situatie en hoe je daarop moet handelen. Bijvoorbeeld je rijdt binnen de bebouwde kom en je slaat rechts af: Naast het doorkijken van de bocht, omdat je op je eigen weghelft moet blijven, kijk je naar de bouw van de weg, het verkeersbord dat eventueel rechts langs de weg staat, de verkeerstekens op het wegdek die je plaats bepalen en “observeer” je het andere verkeer waar je direct en/of indirect mee te maken hebt.  Behalve het bewust waarnemen is het van belang dat je deze informatie verwerkt en in fracties van secondes er veilig naar handelt. Dat is een proces met diverse onderdelen die het taakproces wordt genoemd.  Dat omvat waarnemen, voorspellen, evalueren, beslissen en handelen.

3. Verkeersmentaliteit

Op het moment dat je tijdens het rijden automatisch je auto bedient kun je alle aandacht richten op wat er buiten je auto aandient. Je neemt waar en voorspelt wat andere weggebruikers doen en je maakt de meest veilige beslissing. Je zorgt voor de doorstroming, dat anderen niet worden gehinderd.  Je zet de motor af daar waar de motor niet hoeft te blijven draaien. En bij het zien van een fout van de ander ben je daadkrachtig en je vangt deze fout op om ongeluk te voorkomen.  Je ziet een tegenligger en zij geeft te kennen dat jij als eerste de ruimte mag benutten, waarbij jij je duim opsteekt om haar te bedanken. Dit omschrijft de volmaakte verkeersmentaliteit, het gewenste gedrag.

Voor een veilige en verantwoorde verkeersdeelname is het belangrijk dat jij jouw rijgedrag voortdurend afstemt op jouw eigen mogelijkheden. Tevens moet je rekening houden met de invloed van jouw karakter en jouw gemoedsstemming: hoe voel je je en wat denk je over wat je doet! Deze zijn van invloed op je rijstijl en verkeersprestatie. Als automobilist heb je verantwoordelijkheid te dragen voor veiligheid van je passagiers, die van je medeweggebruikers en die van jezelf.  Door het ontwikkelen van een goed beeld van je eigen rijstijl zul je een goede inschatting kunnen maken van je vaardigheden en bewust zijn je sterke en zwakke punten als automobilist. Wie je bent als bestuurder maakt het verschil in het verkeer.